Đến hết quý I/2022, toàn huyện có 113 người tảo hôn, trong đó xã Phì Nhừ cao nhất (36 người), thứ 2 là Xa Dung (27 người). Số liệu thống kê cho thấy, tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vẫn xảy ra khá phổ biến trên các xã vùng sâu, vùng cao của huyện Điện Biên Đông. Hệ lụy của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống khiến chất lượng dân số suy giảm, ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực, dẫn đến nghèo đói, thất học, suy giảm chất lượng cuộc sống; trở thành rào cản đối với sự phát triển của xã hội cũng như sự phát triển bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn.

Trước tình trạng đó, huyện Điện Biên Đông đã tập trung triển khai nhiều biện pháp nhằm giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. UBND huyện đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn phối hợp chặt chẽ cùng các tổ chức đoàn thể chính trị xã hội, UBND các xã chú trọng công tác tuyên truyền, phổ biến, xây dựng các mô hình giảm thiểu tảo hôn, hôn nhân cận huyết đến đoàn viên, hội viên và nhân dân. Thông qua những hình thức truyền thông nhóm; trao đổi, nói chuyện chuyên đề tại các bản gắn với các hoạt động văn hóa, văn nghệ tại cộng đồng đã có tác động trực tiếp đến nhận thức, từng bước làm thay đổi nếp nghĩ của các bậc phụ huynh và trẻ vị thành niên. Đặc biệt là các xã, thị trấn phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ, cộng tác viên dân số ở cơ sở trong việc bám nắm địa bàn. Cán bộ, cộng tác viên dân số cơ sở sâu sát đến từng hộ gia đình, trực tiếp tuyên truyền, vận động các hộ ký cam kết không để xảy ra tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết và kịp thời phát hiện những trường hợp có nguy cơ tảo hôn hoặc hôn nhân cận huyết để từ đó có biện pháp tiếp cận, tìm hiểu hoàn cảnh cụ thể từng người và phối hợp cùng các lực lượng tuyên truyền, giáo dục, thuyết phục, ngăn chặn.

Ông Trần Đức Trọng, Trưởng phòng Dân tộc huyện Điện Biên Đông cho biết: Hiện nay, các hủ tục vẫn đang tồn tại trong tư tưởng của người dân và chưa thể xóa bỏ trong thời gian ngắn. Đồng thời, các chế tài xử lý về tảo hôn và hôn nhân cận huyết cũng khó áp dụng đối với đồng bào dân tộc thiểu số. Do đó, huyện Điện Biên Đông xác định tuyên truyền nâng cao nhận thức người dân là giải pháp tối ưu. Từ đầu năm đến nay, Phòng Dân tộc đã chủ trì, phối hợp tổ chức 40 buổi tuyên truyền với hàng nghìn lượt người tham gia, trong đó chú trọng tuyên truyền giảm thiểu tảo hôn và hôn nhân cận huyết. Đối tượng tuyên truyền tập trung vào học sinh các trường THCS và THPT trên địa bàn huyện.

Bên cạnh việc tuyên truyền trực tiếp, huyện Điện Biên Đông thường xuyên tổ chức tuyên truyền thông qua các mô hình, các cuộc thi tìm hiểu về kiến thức pháp luật về hôn nhân và gia đình. Hiện nay, UBND huyện Điện Biên Đông đang xây dựng kế hoạch tổ chức cuộc thi giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết với quy mô cấp huyện. Mục tiêu thông qua cuộc thi, các quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình; kiến thức về sức khỏe sinh sản vị thành niên và các hệ lụy nghiêm trọng của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống sẽ được minh họa sinh động thông qua các tiểu phẩm giúp người dân, nhất là các em học sinh dễ dàng tiếp cận, tìm hiểu. Từ đó nâng cao nhận thức, trách nhiệm trong việc ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Ông Hạng A Di, Chủ tịch UBND xã Phì Nhừ cho biết: Phì Nhừ là một trong những xã có số người tảo hôn và hôn nhân cận huyết cao trong huyện Điện Biên Đông. Tình trạng này xảy ra chủ yếu vào dịp tết Nguyên đán; dịp nghỉ hè của học sinh và gần đây nhất là thời gian các trường cho học sinh nghỉ học để phòng dịch Covid-19. Để giảm thiểu tình trạng này, UBND xã đã phối hợp với Trung tâm Dân số - Kế hoạch hóa gia đình huyện Điện Biên Đông, các trường xây dựng kế hoạch và tổ chức các buổi tuyên truyền kiến thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản, Luật Hôn nhân và gia đình, những hệ quả của tảo hôn và hôn nhân cận huyết... cho học sinh THCS và THPT. Bên cạnh đó, cán bộ phụ trách dân số và kế hoạch hóa gia đình của xã thường xuyên tuyên truyền, vận động đến từng hộ dân, từng trường hợp có nguy cơ xảy ra tình trạng tảo hôn. Có nhiều hộ, cán bộ dân số và cộng tác viên dân số cơ sở phải tranh thủ thời gian buổi trưa hoặc buổi tối để đến tuyên truyền, vận động. Có những thời điểm, cán bộ xã phải tìm đến tận nương mới gặp được người dân chuyện trò, tìm hiểu, giải thích, tuyên truyền để bà con hiểu được tác hại của tảo hôn và hôn nhân cận huyết. Đối với cán bộ, công chức xã; thầy cô giáo các nhà trường; người đứng đầu các bản, UBND xã chỉ đạo tuyệt đối không được tham dự, gửi quà cưới đối với những hộ tổ chức đám cưới cho con khi chưa đủ tuổi theo quy định của pháp luật.